Hiểu một cách đơn giản, ma trận thị phần tăng trưởng BCG là khuôn khổ quản lý danh mục đầu tư giúp Doanh nghiệp và Nhà quản lý đưa ra những quyết định mang tính ưu tiên với lĩnh vực đầu tư nhất định. Mô hình BCG là bảng hình vuông được chia làm 4 phần. Mỗi phần tương ứng với 1 biểu tượng và ý nghĩa riêng gồm: ngôi sao (stars), bò sữa (cash cows), con chó (dogs) và dấu hỏi (question marks).
1. Ma trận BCG là gì?
Ma trận BCG (Boston Consulting Group) là một công cụ phân tích chiến lược được phát triển bởi Boston Consulting Group vào những năm 1970. Công cụ này giúp các doanh nghiệp xác định và quản lý portofolio sản phẩm của mình dựa trên hai yếu tố chính là tỷ lệ tăng trưởng thị trường và thị phần của sản phẩm trong thị trường đó. bằng cách phân bổ lĩnh vực đầu tư/ doanh nghiệp vào từng phần trong ô vuông, Nhà quản lý sẽ xác định góc phần tư nào cần tập trung nguồn lực và vốn để tạo ra giá trị, lợi nhuận cao nhất.
Bruce Henderson – nhà sáng lập BCG Consulting đã nhận định “Mọi sản phẩm cuối cùng phải là một cỗ máy có thể tạo ra dòng tiền. Chỉ những công ty đa dạng hóa và cân bằng chiến lược cho các sản phẩm mới tận dụng được thế mạnh vào các cơ hội tăng trưởng của doanh nghiệp”.
2. Cách xác định Ma trận BCG cho doanh nghiệp:
2.1. Xác định các sản phẩm hoặc dịch vụ của doanh nghiệp:
Đầu tiên, bạn cần xác định danh sách các sản phẩm hoặc dịch vụ mà doanh nghiệp đang cung cấp.
2.2. Thu thập dữ liệu:
Thu thập dữ liệu về thị phần của từng sản phẩm trong thị trường mà nó hoạt động và tỷ lệ tăng trưởng của thị trường đó.
2.3. Vẽ ma trận BCG:
Vẽ một biểu đồ hai chiều với trục tung đại diện cho tỷ lệ tăng trưởng thị trường và trục hoành đại diện cho thị phần của sản phẩm.
2.4. Phân loại sản phẩm:
Dựa trên dữ liệu thu thập được, phân loại từng sản phẩm vào một trong bốn danh mục sau:
- Ngôi sao (Stars): Sản phẩm nằm trong danh mục này có thị phần lớn trong một thị trường tăng trưởng nhanh. Chúng yêu cầu đầu tư lớn để duy trì và mở rộng thị phần, nhưng có tiềm năng sinh lợi cao trong tương lai.
- Câu hỏi (Question marks): Sản phẩm trong danh mục này có thị phần nhỏ trong một thị trường tăng trưởng nhanh. Chúng đòi hỏi đầu tư lớn để phát triển và mở rộng thị phần, nhưng không chắc chắn liệu chúng có thể trở thành ngôi sao hay chỉ trở thành bí ẩn (Dogs).
- Bí ẩn (Dogs): Sản phẩm trong danh mục này có thị phần thấp trong một thị trường đang giảm. Chúng không mang lại nhiều lợi nhuận và thường đòi hỏi chi phí duy trì cao hơn lợi ích mang lại.
- Mục tiêu (Cash cows): Sản phẩm trong danh mục này có thị phần lớn trong một thị trường đang giảm. Chúng mang lại lợi nhuận ổn định và không đòi hỏi đầu tư lớn để duy trì.
2.5. Quản lý và điều chỉnh chiến lược:
Dựa trên phân tích ma trận BCG, doanh nghiệp có thể áp dụng các chiến lược khác nhau cho từng danh mục sản phẩm như:
- Đầu tư mạnh mẽ vào các sao để duy trì và mở rộng thị phần.
- Cân nhắc việc đầu tư hoặc rút lui đối với các câu hỏi dựa trên tiềm năng và rủi ro.
- Tối ưu hóa chi phí đối với các bí ẩn hoặc rút lui nếu không còn mang lại giá trị kinh tế.
- Thu hoạch tiền mặt từ các mục tiêu để tái đầu tư vào các sản phẩm khác.
Ma trận BCG là một công cụ hữu ích giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn về sự phân bố và hiệu quả của portofolio sản phẩm của mình, từ đó đưa ra các quyết định chiến lược phù hợp để tối ưu hóa lợi ích kinh doanh và phát triển bền vững.
